Söz Sanatları Hakkında bilgi

Söz Sanatları

Mübalağa (Abartma)

-Bir durumun olduğundan daha çok yada, bir gerçeği daha büyük veya küçük gösterilerek abartılı anlatıma mübalağa denir.

Örnekler:

• Ağlamaktan göz yaşım sel oldu.

Açıklama: Üzüntüden çok ağladığını, ağlamaktan çok göz yaşı döktüğünü söylerken, abartma sanatını kullanıyor.

• Bir of çeksem dağ taş yerinden oynar.

Açıklama: O kadar çok daralmış ki, dışa vursa dağın taşın yerinden oynayacağını söyleyerek, mübalağa yapıyor.

• Korkudan yüreğim ağzıma geldi.

Açıklama: Yüreğin ağza gelmesi olağan dışıdır. Çok korktuğunu mübalağa yaparak anlatıyor.

İntak (Konuşturma)

-İnsan dışında kalan varlıklara insani özellikler yükleyerek konuşturmaya intak denir. Bütün intak sanatında teşhis sanatını görürüz, ancak bütün teşhis sanatlarında intak göremeyebiliriz.

Örnekler:

• Sordum sarı çiçeğe annen baban var mıdır.

      Çiçek eydür derviş baba,

      Annem babam topraktır.

Açıklama: Çiçekle bir insanla konuşurmuşçasına soru sorması ve cevap alması bir intak sanatıdır.

• Kulağımın dibinde haykırdı fırtına:

     Isınmak istiyorsan toprağı çek sırtına.

Açıklama: Fırtınanın haykırarak konuşması bir intak sanatıdır.

• Arı sordu: Şen kelebek

     Neden böyle süslenerek

     Çiçeklere seslenerek

     Uçuyorsun benek benek?

Açıklama: Arının kelebekle konuşması intak sanatına örnektir.

Mecaz-ı Mürsel (Ad aktarması)

Benzetme amacı gütmeden, bir sözün başka bir söz yerine kullanılmasına, Mecaz-ı Mürsel (ad aktarması ) denir.

Örnekler:

• Cebin çalıyor bak artık şuna ! (Telefon)

Açıklama: Cebin çalmasından kastı telefonun çalmasıdır. Bu bir Mecaz-ı Mürsele örnektir.

• Bu alanda Batı’dan daha iyi durumdayız. (Avrupa ülkeleri)

Açıklama: Batı’dan kastı Avrupa ülkeleridir.

• O evine bağlı bir aile babasıdır.(Ailesi)

Açıklama: Ailesine bağlı biri olmasını evine olarak kullanması ad aktarmasıdır.

Hüsn-i Ta’lil

Bir olayı meydana geldiği sebebiyle değilde daha güzel bir sebep bularak anlatmaktır.

Örnekler:

• Sen yoksun diye bahçemdeki güller soldu.

Açıklama: Güllerin solmasını sevdiğinin yanında olmamasına bağlayarak, meydana gelen bu olayın asıl sebebi o olmasa bile güzel neden bulma yaparak Hüsn-i Ta’lil yapmıştır.

• Senle bir olalım diye güneş gülüşünü eksik etmiyor.

Açıklama: Sevdiğinin yanında olmak birlikte olmak istemesini güneşe bağlayarak güzel neden buluyor.